Overweging van Corinne van Nistelrooij OP op de 26e zondag door het jaar, 29 september 2024.
Lezingen: Psalm 19 en Marcus 9, 38 - 50
Lees of print je de overweging liever als PDF? Die vind je hier.
Hier vind je andere overwegingen (en hier de overwegingen tot april 2023).
Overweging
Heftige woorden spreekt Jezus vandaag! Hak je hand af, ruk je oog uit! Gooi iemand die verkeerd bezig is met een molensteen om zijn nek in zee. Wat zijn dat voor rare uitspraken? Het doet me denken aan de wijze waarop mensen op social media elkaar voor rotte vis uitmaken.
Ooh soms zou ik zó graag eens terug in de tijd willen en met Jezus een kopje koffie willen drinken!
Ja natuurlijk, ik weet wel dat we het moeten plaatsen in de cultuur waarin Hij leefde. En dat hij het onderwerp flink aanzet omdat het hem ménens is. Zelfs de Gehenna haalt Hij er bij, de hel. De hel, dat is voorbijgaan aan de essentie van het menszijn. Dat is als je volledig bent afgedwaald van alles wat goed en rechtvaardig is. De hel dat is een bombardement op een woonwijk in Libanon. De hel dat is als je als vluchteling nergens welkom bent. De hel dat zijn ervaringen van misbruik en mishandeling. De hel, mijn oma zei vroeger: dat is dat je dan uiteindelijk tandenknarsend dood gaat omdat je te weinig liefde gaf.
In het evangelie vandaag zijn de leerlingen van Jezus razend. Ze hebben een man gezien die handelde in de naam van God. Iemand die in Jezus naam boze geesten uitdreef, maar zich tegelijkertijd niet wilde aansluiten bij de vriendengroep rondom Jezus. Dat konden ze niet met elkaar rijmen en het liefst hadden ze die man een lesje geleerd. Maar Jezus wijst de leerlingen op harde wijze terecht. Hij focust op wat de man voor anderen betekent. Hoe hij mensen verlost van wat hen dwars zit en beperkt. Hoe de man bevrijdend werkt en daarmee iets van God laat zien.
Handelen naar Gods liefde blijkt dus niet alleen voorbehouden aan gelovigen of aan christenen. Gelukkig maar, want er is veel werk dat verzet moet worden. Er is veel wat uit mensen gedreven moeten worden aan kwaad en liefdeloosheid en er valt nog heel veel te genezen in onze wereld. Het is goed dat daar niet alleen gelovigen voor staan! Handelen in de Naam van Christus is geen monopolie, van niemand. Het gaat er immers niet om dat u of ik als ‘gelovigen’ beter handelen dan anderen, dat we andersgelovigen of nietgelovigen de loef afsteken. Het gaat er om dat wát we doen, werkelijk goed is. En als het werkelijk goed is, dan is het alleen maar verheugend dat meer mensen hetzelfde doen.
In onze tijd komt het veel voor dat mensen niet bij de vriendengroep van Jezus willen horen. Er zijn om ons heen en in de samenleving veel vastgeroeste beelden over wat de kerk is en wat gelovigen geloven. Over het algemeen is de opvatting dat we heel zeker zijn van onze zaak. Dat kerkgangers vaststomlijnde ideeën hebben over goed en kwaad en dat er een almachtige God in de hemel troont die ons straft en beloont. Maar ik hoor vaak in gesprekken die ik heb met mensen dat het beeld van God voor hen helemaal niet zo duidelijk is. Dat er schroom is, terughoudendheid, dat er twijfels zijn en dat er veel vragen op het hart kloppen. Vragen over vertrouwen, over pijn, over los moeten laten, over vrede die ver te zoeken is. En daarom is psalm 19 zo mooi om te lezen! Omdat het verhaalt over waar we iets van God kunnen vinden. De dichter David weet daar een combinatie te maken van verschillende momenten van Godservaringen. Hij begint met een heel natuurlijke schets van de majesteit van God. De betekenis van de Eeuwige heeft iets weg van de kracht en de gloed van de zon. Het is de zon die met zijn dagelijks op en onder gaan orde schept. De hemel, de lucht, het uitspansel met sterren, het overgaan van de nacht in de dag; het komt zo indrukwekkend op David over, dat hij daar het werk van God in ziet, dat het goddelijke óveral in de schepping zichtbaar is. Dat is één.
En dan halverwege de psalm komt er een onverwachte wending naar de wijsheid van God die doorschemert in de Wet. We horen over de Tora, de wet, Gods richtlijnen. De psalmist noemt ze een betrouwbare weg om te gaan. Een weg die vreugde geeft, levenskracht. Een weg die ontzag voor de liefde creëert.
En het mooist vind ik dat de psalm dan eindigt met een gebed. Het toont zelfinzicht van de schrijver, menselijk inzicht ook. Want ja, we kennen de verwondering voor natuurschoon.
En ja, er ís ten diepste eerbied voor de Wet van de Eeuwige, die leidraad die ons richting geeft. Maar we kennen onszelf…. We blíjven zoekers en vragers. En niet te vergeten: we blijven betweters. Want we zijn niet gek! We zien heus wel dat het leven mensen bij de kladden grijpt. We weten van misstanden en misère. Situaties erger dan erg.
En dan tóch durven bidden! Juist omdat we weet hebben van dat er altijd een keerzijde is van verschrikkingen. Juist omdat we beseffen dat we het zout niet moeten verliezen, zoals Jezus zegtin het evangelie. ”Zout is goed”, zegt Hij. “Zorg dat jullie het zout in jezelf niet verliezen enbewaar onder elkaar de vrede.”
Daarom bidden! Een gebed om niet in de fout te gaan en je eigen hoogmoed niet te laten overheersen. Bovendien weet je soms zelf niet eens dat je verkeerd bezig bent. Dat allemaal, dat lezen we allemaal in de laatste strofe van psalm 19. En de uitspraak van Jezus vandaag hélpt ons om te durven bidden. ‘Wie niet tegen mij is, is voor me’, zegt hij. Dat betekent zo veel als: Je hoort erbij, ook als je andersgelovig bent of niet-gelovig, of op momenten zoekt en twijfelt. Want wie handelt vanuit liefde doet dat automatisch in de Naam van God.
Moge Davids gebed aan het einde van deze psalm dan ook ons gebed zijn. Dat we ons leven leven vanuit goedheid. Zoals het Aquinokoor straks zal zingen, als een gebed tot de Eeuwige:
Herderwoord, mijn rots, mijn losser, stem mijn harte-tonen op U af.
